Paratiroid salgı bezleri, ikisi altta ikisi üstte olmak üzere toplam 4 adet olarak tiroid bezinin arkasında yer alan iç salgı bezleridir. Bu 4 salgı bezinden her biri yaklaşık 3 milimetre genişlik ve 6 milimetre uzunluğa sahiptir ve kalınlığı yaklaşık olarak 2 milimetre kadardır.
Paratiroid bezinin vücuttaki işlevi; parathormon isimli, kalsiyum ve fosfor minerallerinin vücut dokularındaki dengesini sağlayan hormonu salgılamaktır. Paratiroid bezinin çalışmasındaki herhangi bir aksaklık parathormon salınımını etkileyecek ve bu durum vücuttaki kalsiyum – fosfor dengesini bozacaktır. Bu minerallerin vücutta az veya fazla olması durumunda kemik, kas, sinir ve böbrek dokularında bozukluklar görülebilir.
Paratiroid Kanseri Nedir?
Paratiroid bezinde oluşan sorunların büyük bir kısmı bir veya birden fazla paratiroid bezinin çok fazla parathormon üretmesi kaynaklıdır. Bu duruma hiperparatiroidizm adı verilir ve mental bozukluklar, ülser, kemik erimesi (osteoporoz), pankreatit, böbreklerde taş oluşumu gibi hastalıklara sebep olur. Aşırı parathormon üretimi sırasında paratiroid bezinde büyüme gözlenir. Buna paratiroid adenomları adı verilir. Habis değildir ve iyi huylu tümörler olarak değerlendirilebilir.
İnsan vücudunda diğer tüm dokularda olduğu gibi paratiroid bezi dokusunda da kanser gelişebilir ancak paratiroid kanseri oldukça ender görülür. Paratiroid Kanseri durumunda; paratiroid bezinde habis hücrelerin aşırı çoğalması kaynaklı aşırı büyüme görülür. Sağlıklı çalışan paratiroid dokusu gibi habis olan ve kontrolsüz çoğalan bu hücreler de kontrolsüz bir biçimde parathormon üretir.
Paratiroid Kanseri Teşhisi ve Tedavisi
Paratiroid bezinin işlevindeki bozukluk kandaki kalsiyum ve fosfor miktarı ile bunların oranı ve kandaki parathormon düzeyine bakılarak teşhis edilir. Tüm hiperparatiroidli hastalarda kanda parathormon seviyesi yükselmiştir ancak hastalığı iyi huylu olan bireylerde bu yüksek seviye yüzler ile ölçülebilirken, paratiroid kanseri olan bireylerde bu seviyenin genellikle binler ile ölçülebilir. Teşhis için baz alınan nokta budur.
Kan değerlerine bakıldıktan sonra paratiroid bezleri için boyun ultrasonu çekilir ve radyoaktif tarama (sestamibi) yapılır. Bu şekilde 4 paratiroid bezinden hangisinin anormal olduğu tespit edilir. Paratiroid kanseri tedavisinde temel olarak cerrahi tedavi yapılmalıdır. Paratiroid kanseri cerrahisi için kemoterapi tedavisi için ilaç çalışmaları devam etmektedir ancak henüz etkisi net olarak kanıtlanmış bir kemoterapi ilacı bulunamamıştır.
Paratiroid Kanseri Cerrahisi
Paratiroid kanseri cerrahisi paratiroid kanseri vakalarında en yaygın olarak kullanılan, en kolay ve en güvenilir tedavi şeklidir. Bu sebeple tek tedavi yöntemi olarak görülmektedir. Cerrahi işlemin şekli tümörün lokasyonuna, büyüklüğüne ve çevre dokulara ilerleyip ilerlemediğine göre değişmekle birlikte, genel olarak kanserli hücrelerin olduğu tarafta bulunan paratiroid bezi ile tiroid bezinin yarısı alınmaktadır. Buna tiroid lobektomi adı verilir.
Cerrahi işlem öncesinde ve işlem sırasında boynun aynı tarafındaki lenf düğümleri de incelenir ve eğer lenf düğümlerinde büyüme varsa aynı operasyonda büyümüş lenf düğümü de çıkarılır.
Paratiroid Kanseri Cerrahisinde Kullanılan Yöntemler
Paratiroid kanseri cerrahisi için en etkili yöntemlerinden biri “Minimal Girişimsel Radyolojik Cerrahi” yöntemidir. Bu yöntemde cerrah küçük bir keşiden içeri girerek çok küçük bir radyasyon dedektörü ile, aşırı çalışan ve kontrolsüz çoğalan paratiroid hücrelerinin yerini kolaylıkla tespit eder ve buna göre cerrahi işlemini gerçekleştirir.
Bir diğer yöntem de radyolojik paratiroid kanseri cerrahisi olarak gösterilir. Bu yöntem özellikle hastalığın tekrar etmesi durumunda yapılan ameliyatlarda oldukça kullanışlıdır. Paratiroid kanseri tedavisinde çok kesin ve daha az girişimsel olan yöntemdir. İlk operasyondan sonra yapılan hormon kontrolleri sırasında hastalığın nüks ettiği fark edilirse radyoaktif tarama ile tümörün yeri belirlenerek paratiroid kanseri cerrahisi gerçekleştirilir.
