Vücutta yer alan tiroit bezinin büyümesine guatr denir. Guatrın farklı şekilleri de bulunur. Nodülsüz ve nodüler guatr çeşitleri arasında yer alır. Nodülsüz guatr da her iki taraftaki tiroit bezi büyümüş ve tiroidin yüzü düz ve yumuşaktır. Nodüler guatr da tiroit bezi büyür fakat içinde nodüller vardır. Yüzü ise boğumlu ve tümsekten meydana gelir. Tiroit bezinin vücutta olması gerekenden fazla çalışması, gerekli vücut gereksiniminden fazla tiroit üretmesi hipertirioidi olarak adlandırılır. Hipertiroidi ise bireylerde sık rastlanan bir durumdur.
Bu süreçte organların işlevleri de hızlanır. Bunun sonucunda bireyde bazı değişimler görülebilir: çarpıntı, sinirlilik, aşırı heyecan, adet düzensizliği, kilo kaybı, ishal, saç dökülmesi, duygusallık, ellerde titreme, kuvvet azalması bunlardan bazılarıdır. Menopoz döneminde oluşan kemik ermesi, hipertiroidi oluşması durumunda daha artabilir. Tiroit bezinin az çalışması ise hipotiroidi olarak adlandırılır. Bunun belirtileri halsizlik, yorgunluk, kabızlık, çabuk üşüme ve konsantrasyon bozukluğudur.
Guatr Çeşitleri
Guatr çeşitleri aşağıdaki gibidir.
Nodülsüz Guatr
Nodülsüz guatr vücut içinde yeterli miktarda tiroit hormonunu üretmemesi sonucu oluşuyor. Aynı zamanda diffüz guatr olarak da biliniyor. Vücutta oluşan tiroit hormonları düşünce, tiroit bezi hücreleri beyin tarafından daha fazla hormon salgılamak üzere uyarılır. Uyarılan tiroit hücreleri daha fazla hormon salgılamak amacıyla çoğalır ve büyür. Bu tiroid gözleri simetrik bir şekilde büyür ve yumuşak bir yapıdadır.
Nodüler Guatr
Beyinden gelen uyarılar bazen tiroit içindeki bir bazı hücreler tarafından daha çok algılanır ve bunun sonucunda diğer hücrelere göre daha fazla çoğalır. Çoğalan bu hücreler ise nodül adı verilen tiroit içindeki yumruları oluşturur. Vücutta tiroit nodüllerine çok sayıda rastlanır. Bu nodüllerin %4 ile %20 arasındaki kanser riski taşır. Nodüllerin zamanla büyümesi ise kanser olabilme kuşkusunu artırır fakat çok nodül olan bir guatr da kanser riski diğerlerine göre daha düşüktür.
Guatr Tanısı Nasıl Konulur?
Guatr tanısı, birkaç yöntemle birlikte konulabilir. Öncelikle doktor boyun bölgesini elle muayene eder. Bu şekilde tiroid bezinin büyüklüğünü ve kıvamını değerlendirebilir. Guatr tanısı için kan testi, tiroid sintigrafisi, ultrason, biyopsi yöntemleri de uygulanabilir. Fiziksel muayene sonrası kan testi en önce yapılacak işlemdir. Kan testinde TSH ve T4 hormonlarına bakılır, bu hormonların seviyeleri guatr tanısı kesinliği sağlar.
Ultrason ve guatr sintigrafisi ile guatr büyüklüğü görüntülenebilir. Kanserden şüpheleniliyorsa bir iğne ile guatrdan doku veya sıvı örneği alınabilir.
Guatr Tedavisi
Guatr tedavisi farklı yollardan ve nodüllere göre yapılmaktadır. Eğer baskın ve ilerlemiş bir nodül fark edilirse tedavi aşamasına geçilir. Guatr tedavisinde öncelikle kanser olup olmadığını anlamak için biyopsi ve boyun ultrasonu en çok tercih edilen tanı araçlarıdır. Guatr tedavisi ilk olarak ilaç tedavisi şeklinde başlar. Burada ilaçlar ile guatr boyutunun küçültülmesi ve zamanla yok olması amaçlanır. Eksik hormonlarda ilaçla takviye edilirken, hormon fazlalığında da vücudu dengeleyecek bir ilaç alımı uygulanabilir.
Hipertiroid tedavisinde radyoaktif iyot tedavisi kullanılabilir. Radyoaktif iyot ağızdan alınır, dolaşım sistemiyle birlikte etki ederek tiroit bezine ulaşır, tiroit hücrelerini yok eder. Guatr bu şekilde küçülebilir. Nodüler guatr için cerrahi operasyon daha uygun bir seçenek olacaktır. Eğer ilaçlar ile çözülemeyecek ise tiroit alımı cerrahi operasyonlar ile yapılmaktadır. Tiroit bezinde kötü huylu bir doku büyümesi fark edilirse, tümü alınabilir. Belirli bir semptom yaşamayan ancak boğazındaki şişkinlikten rahatsız olan kişiler için de cerrahi işlem uygulanabilir.
Guatr tehlikeli bir hastalık mıdır?
Tiroid bezlerinden aşırı hormon salgılanırsa zehirli guatr ortaya çıkabilir. Kalp ritim bozuklukları, inme, kemik erimesi gibi başka hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Guatr hastalığı stresten olur mu?
Guatr hastalığını aşırı stresin tetiklediği bilinmektedir.
Guatr ve tiroid aynı şey mi?
Tiroid bezi vücudumuzda bulunan ve hormon üreten bir organdır, tiroid bezinin ortaya çıkardığı bir hastalıkta guatrdır.
Guatr hastalığı ilerlerse ne olur?
Guatr hastalığı ilerlerse özellikle kalp damar sisteminde bozukluklara neden olur ve ani ölüme kadar gidebilir. Erken evrede tedavi edilmelidir.
Guatr kan tahlilinde belli olur mu?
Guatr kan tahlili ile anlaşılabilir bir hastalıktır, ancak kesin tanı için ultrason ve sintigrafi gerekebilir.
Guatr kendi kendine geçer mi?
Guatr, bazı hastalarda belirgin bir görünüm veya şikayetlere neden olmayabilir. Bu durumda düzenli takip etmek yeterli olabilir.
